kraldogs.tr.gg - Psikoloji

Köpek Psikolojisi Hayvan psikolojisinin önemi nedir?

Psikoloji insan ve hayvan için aynı önemi taşır. Çünkü onlar da bir takım dürtülerle doğarlar; ancak, yaşamlarını devam ettirecek bir çok davranışı sonradan edinirler. Psikoloji burada devreye giriyor. Sonradan edinilen davranışların sebep-sonuç ilişkisini araştıyor. Öğrenmedeki farklılıklar, farklı kişiliklerin gelişmesine ve hayvanda kişilik kavramının doğmasına neden oluyor.

Köpeğin öğrenme psikolojisindeki yeri :

Hatalı öğrenmeler hayvanın bulunduğu aile ya da köpek toplumu ortamına adaptasyonunu zorlaştırıyor. Bu bakımdan hayvan yaşamında öğrenmenin çok önemli bir yeri var. Dolayısıyla, öğrenme, psikolojinin en önemli kavramı. Yoksa köpekler bir plankton gibi sürüklenen canlılar değiller. Davranışlarını, dürtüleri ve öğrendikleri ile beraber, bir değerlendirme süzgecinden geçirerek ayarlıyorlar. Fakat zaman zaman altta yatan dürtüler ön plana çıkarak, istenmeyen sonuçlar doğruyor. Bu dürtüler nasıl ortaya çıkıyor dersek, insanlarda da görüyoruz. Bahsi geçen dürtülerle haraket eden insanlar başkalarına vurarak, döverek, saldırarak hareketlerde bulunuyorlar. Köpeklerdeki durum da budur. Bazen o dürtülerin esiri olurlar. Çünkü onu kontrol eden mekanizmalar iyi gelişmemiş olabiliyor.Nedir bu mekanizmalar; birincisi beyindeki prefrontal lob, ikincisi öğrenmedir. Hayvan, davranışlarını nasıl kontrol etmesi gerektiğini sosyalizasyon dediğimiz dönemde çevresinin yardımıyla öğrenir. Bir köpek toplumunda yer alıyorsa, bunu diğer köpeklerden oyunlar sayesinde öğrencektir. Öğrenmede oyunların önemi böylece açığa çıkmış olur. İnsan toplumunda yer alıyorsa, birlikte yaşadığı insandan öğrenecektir

Eğitim ne zaman başlamalı?

Bazıları 6-7 aylıkken eğitimin başlaması gerektiğini söyler. Oysa köpek eğitimine insan gibi ilk günden başlanmalıdır. Bu dönemde hayvanı beyninde yer etsin diye görüntülerle, insanla ve diğer hayvanlarla tanıştırıyoruz. Eğer bu dönem verimli geçmezse, hayvan daha sonra bunu kabul etmekte zorluk çekiyor. Bu dönemde çok önemli olan diğer bir nokta, hayvana mertebesini öğretmek; çünkü, köpekler çok sosyal hayvanlar ve bir toplumda hepsinin bir mertebesi olmak zorunda. Bir lider varsa buna saygıyla itaat ederler, yoksa kendileri lider olurlar. Bazı ırklarda bu liderlik iddası çok daha fazladır. Bu nedenle bir aile içinde yaşayacaksa mertebesini mutlaka öğrenmek zorundadır. Aile içinde yaşayan köpek kendisi lider olursa o zaman pek çok sorun başlar. Eve gelen misafirlere havlanır, çocuk istemez, karı kocanın yanyana yatmasını istemez. Bu köpeğin kabahati değildir; çünkü, onun lider köpek olmasına izin veren duygusal hayvan sahipleridir. Eğitimde duygusallığı bir yana bırakmak gerekmektedir. Örneğin, yavru köpek oyun oynarken elimizi ısırdığında bunu önemsemiyoruz ama aynı köpek bu davranışı büyüdüğünde sergilediğinde konu önem kazanıyor. Bu nedenle, köpeğin iyiliği için o daha yavruyken bunun yanlışlığını öğretmemiz lazım.

Sosyalizasyon dönemi ne kadar sürer?

Sosyalizasyon dönemi ne kadar sürer; en geniş verilere göre 3. ve 12. yaşam haftası arasıgibi kısa bir süre. Oysa biz köpeğimizi genellikle 45 günlük, 6 haftalık iken alıyoruz. Sosyalizasyon dönemini değerlendirebilmek için elimizde 6 hafta kalıyor. Bu dönemi kaçırmamak için hayvan sahibi olacak kişiye benim tavsiyem, çalışıyorsa izine çıkıp, bu dönemi tamamiyle köpeğine ayırsın. Evde yalnız kalmasını, köpeğe insanların dost olduğunu ve köpeğe mertebesini öğretsin. Bu dönemde öğrenmesi gereken en önemli komut "hayır"dır. Çünkü yapılmaması gereken davranışları cezalandırmak hiçbir zaman uygun değildir. Cezalandırmak men eder, ama bir alternatif göstermez. Yeni bir davranış öğretirken, mutlaka ödüllendirme sistemini kullanmalıyız ki, köpek alternatifleri görebilsin. "Hayır"ı öğretirsek, köpek onun yanlış olduğunu anlıyor. Bunun arkasından doğru davranışı ödüllendirirsek her şey yerine oturmuş olur. Köpeğe yanlış öğretilmiş bir şeyin doğrusunu öğretmek için yeni bir sürece ihtiyaç duyuluyor. Çoğu hayvan sahibi bu süreçte çok sabırsız ve motivasyonları zayıf oluyor. Sonuçta köpekten kurtulma yolunu tercih ediyor. Amerika'da her sene milyonlarca köpek sırf davranış problemleri yüzünden ötenazi ediliyor. Bizim kültürümüzde hayvanın ev dışında olduğunu görüyoruz. Hayvanın ev içinde yaşaması yeni yeni oluşuyor.

Hayvan psikolojisinin yaş, cinsiyet, ırk ile ilgisi var mıdır?

Cinsiyete göre, ırka göre değişen davranış özellikleri var. Av köpeklerinin, bekçi köpeği olarak yetiştirilen ırkların ve evdeki ufak köpeklerimizin yaşam şartları farklıdır. Bu köpekler kendi içgüdülerine uyumlu ortamlar bulurlarsa psikolojik problemleri daha az olacaktır. Çok hareket etmesi gereken köpeği dar alanda hareketsiz bırakırsak bu köpeğin psikolojik problemleri oluşacaktır. Bir hayvanda psikolojik problemlerinin çıkmasının en önemli nedenlerinden biri doğuştan gelen içgüdüleri ile çatışmaya girmesidir. Çünkü içgüdüsü "saldır" derken saldıramıyorsa bu bir engellemedir ve engellenen davranışlar hayvanı rahatsız eder. Eğer sosyalizasyon döneminde hayvana, saldırma içgüdüsünün kontrolü öğretilirse hayvan için ileride problem oluşturmaz. İlgilendiğim vakaların birinde 9 ay ev